Kristin LUKERKristin Luker (1946) was hoogleraar in recht en in sociologie aan de University of California, Berkeley. Ze hield zich vooral bezig met tienerzwangerschappen, abortus, en in dit boek met seksuele voorlichting op scholen.
Dit boek gaat eigenlijk alleen maar over de Verenigde Staten en de discussie die daar gevoerd wordt tussen voorstanders van seksuele voorlichting als een pleidooi voor het je onthouden van seks ('abstinence') vóór het huwelijk en de voorstanders van het van jongs af aan goed informeren van jongeren zodat ze verstandige beslissingen kunnen nemen als ze seksueel actief worden. Luker is ook wel gaan praten in Europa, maar uit haar verhaal is duidelijk dat ze weinig begrijpt van Europa.
Ze heeft in vier gemeenschappen in de VS interviews over seksuele voorlichting op school gehouden met betrokken ouders en probeert een zo gebalanceerd mogelijk beeld te schetsen van de standpunten en waarden die in die interviews naar voren kwamen.
Je krijgt dus een redelijk gedetailleerd beeld van hoe conservatief denkende ouders (meestal christelijk en rechts en op alle fronten traditioneel; seks hoort in het huwelijk thuis) en hoe liberaal denkende ouders (meestal voor 'empowerment' van kinderen door ze te informeren zodat ze zelf beslissingen kunnen nemen; seks hoeft niet per se te wachten tot het huwelijk) tegen seksuele voorlichting op school aankijken. Wat waarden en normen betreft allemaal heel boeiend.
Het is alleen jammer dat Luker door haar eigen waarden en normen vooral oog heeft voor conservatieve opvattingen rondom seksualiteit.
"Still, sex is something pretty special for her [Jenny Letterman - GdG]. As a Christian, she believes it’s a gift of the Creator, to be treated with respect, and she’s not at all sure she wants her son thinking about it just yet. He’s pretty young for his age, and eight-year-old boys can treat anything as smutty. Sex is a delicate and complex matter, and while she has complete confidence in the school and Ms. Vasquez, she thinks it would be too much like signing a blank check to turn over something as special as sex to them."(19)
Seks is iets van de schepper, iets waarvoor we daarom respect moeten hebben, seks is delicaat en complex, is iets speciaals. Pardon? We moeten respect hebben voor mensen, niet voor een schepper of voor seks en al helemaal niet om die reden. Seks als complex en speciaal neerzetten is onzinnig en alleen maar bedoeld om daarna te zeggen dat seks alleen in het huwelijk mag plaatsvinden. Dat blijkt ook inderdaad zo te zijn:
"When the early social hygienists looked around them, they saw that sex and procreation were becoming disconnected.(...) This presented a problem. The disconnection of sex and procreation threatened to imperil marriage. If the whole point of marriage was no longer to be fruitful and multiply, what was to keep marriages together?"(79)
"Well into the 1970s, even properly married schoolteachers in some communities had to step down when their pregnancies showed, lest their bulging bellies arouse speculation among innocent schoolchildren as to how those bellies got that way. Yet now in Mary Kay’s small, rural southern town, girls get pregnant all the time, mostly when they’re not married, and rather than hanging their heads in shame, they stay in class. They even go to basketball games taking their babies with them." [mijn nadruk] (97)
Dat van die zwangere leraren is wel héél bekrompen ... Als je dit leest weet je dat die Amerikaanse tieners qua seks van toeten noch blazen weten, dat ze denken dat seks gelijk staat aan neuken, dat voorbehoedmiddelen blijkbaar moeilijk te krijgen zijn, dat abortus in zo'n kwaad daglicht is gesteld dat iedereen maar kinderen ter wereld brengt.
"The belief that masturbation can be damaging was alluded to by many of the sexual conservatives I interviewed, in words that could have come straight from a social hygiene textbook of 1910."(176)
"Conservatives, because of their conviction that heterosexual marriage is the only legitimate place for sex, find both masturbation and homosexuality threatening to marriage."(179)
"Here’s what I’ve come to understand: for conservatives, sex is sacred, while for liberals, it’s natural, and sacred sex demands formal structures, namely marriage, to protect it, while natural sex does not."(148)
En dat is volgens mij dan ook meteen de oplossing van het 'probleem'. Aangezien god niet bestaat, religie onzin is, en 'heilig' dus ook, vervalt die opvatting. De opvatting die overblijft: seks is natuurlijk. Klaar.
In feite is het een open deur: er is een groot verschil in mensvisie tussen conservatieven en liberalen.
"What is it that keeps us on the side of morality when we know perfectly well that our desires can drive us to behaviors that we are abashed about, if not downright ashamed of? It is on these basic questions about human nature that the sexual conservatives and sexual liberals disagree."(235)
"Sexual conservatives, for example, believe that humans are fundamentally capable of the worst, and that it is only the combined power of an internal morality and external constraints that keeps most of us on the straight-and-narrow most of the time.(...) This is the essence of the sexual conservatives’ position. It’s not that they necessarily want to live in a police state or even in a theocracy, but like Edmund Burke, that first great conservative, they think a well-ordered society is a necessary precondition for the workings — and the maintenance in good stead — of individual conscience." [mijn nadruk] (235)
Het gaat hier dus om een negatief mensbeeld in combinatie met heteronome opvattingen van bovenaf die mensen in toom moeten houden. Maar dan wel heteronome opvattingen die seksvijandig, kindvijandig, vrouwvijandig, mensvijandig zijn.
De auteur verraadt zich als conservatief door het te hebben over Edmund Burke als 'the first great conservative'. Burke 'great'? Als je behoort tot de rijken en machtigen in de samenleving, misschien. Haar stiekeme waarden en normen op de achtergrond zie je ook aan de volgende opmerkingen.
"First, teenagers became more likely to abstain from having sex than they had in the past. My calculations suggest that the probability that a female between fifteen and nineteen would be sexually active and not married went from approximately 29 percent in 1995 to 25 percent in 2002. In other words, almost half a million teens who would have been sexually active a few years ago now aren’t. The other good news is that teens who are sexually active are far more likely than before to use contraception the first time they have sex."(39)
Wablief? Dus het is goed nieuws als jongeren minder seks hebben? De auteur verraadt zichzelf lelijk, hier. Dan vind je dus blijkbaar dat jongeren niet aan seks moeten doen.
Wat me trouwens opvalt is dat seks hier steeds gelijk lijkt te staan aan neuken. Je zou ook kunnen vinden: voor het huwelijk mag je jezelf en anderen op allerlei manieren (laten) bevredigen, zolang je maar niet neukt. Bijvoorbeeld. Maar dat is niet iets wat deze auteur kan bedenken.
Ik vraag me ook af of de auteur tijdens haar interviews ooit in twijfel heeft getrokken wat mensen daarin allemaal beweren. Ze beweren namelijk van alles, maar zijn die beweringen ook waar? En het zijn ook nog eens beweringen over zaken in het verleden.
Luker heeft ook haar licht opgestoken in Europa en de seksuele voorlichting daar. Ze bezoekt een school in Zweden met seksuele voorlichting voor 14-jarigen, waarbij het ook gaat over plezier hebben in seks, over orgasmes en dergelijke. En ze bezoekt ook scholen in Frankrijk die haar duidelijk maken dat de katholieke kerk geen zeggenschap heeft over de seksuele voorlichting daar.
"In contrast, the Swedish teacher said that “orgasm is the moment of highest pleasure during sex, and that’s why people talk about it.” I realized at that moment that I had never heard any American participants in the sex ed debates, whether teachers, students, or parents, mention either sexual desire or sexual pleasure, except in the most circumspect of terms. But this was just the beginning of the surprises in store.(321)"
Wat betekent dat het in de VS niet mag bestaan. De meesten daar willen niets liever dan dat scholieren geen seks hebben en er niks van weten. Luker heeft het over 'verrassingen', maar het lijkt er meer op dat ze geschokt is over zo veel openheid.
"All the things Americans worry about — unintended pregnancies, sexually transmitted diseases, out-of-wedlock births — are comparatively rare in both Sweden and France compared to the United States, despite the very different levels of sex education offered in those countries. And sex education in both countries is by and large uncontroversial, an accepted fact of educational life."(329)
Daar zou het dus vervolgens over moeten gaan. Die Europese aanpak qua seksuele voorlichting werkt. Maar dat is precies wat ze niet kan accepteren. Ze komt met een kletsverhaal over de diversiteit in de VS die dat onmogelijk zou maken en de homogeniteit van Europa die tot minder tegenstellingen zou leiden en meer bla bla. Met als laatste alinea nog even een stuk Amerikaans arrogant chauvinisme wat nergens op slaat:
"And then, as odd as it may seem, the European countries may turn to the United States, once the example of what any respectable sex educator in Europe did not want to be, as the leader. If we are all immigrants to the future, it may turn out that America, with its commitment to diversity, may be the model." [mijn nadruk] (376)
De VS als leider qua seksuele voorlichting? That would be the day. Europa is helemaal niet wat ze hier schildert. En de VS op een bepaalde manier ook niet. Het is toch duidelijk — zelfs in dit boek —- dat die conservatieve moraal rondom seks en seksuele voorlichting alles te maken heeft met een religieus en conservatief denken dat helemaal niets te maken wil hebben met diversiteit.
"I am prepared to be openminded about abstinence programs. My own hunch — and it’s not very popular among those who support comprehensive sex education programs — is that abstinence programs may in fact provide valuable social support for the idea that young people (young women in particular) don’t have to be sexually active if they don’t want to be. In my interviews with both parents and the few young people who were active on the issue in their schools, I was struck by the level of peer pressure surrounding sexual activity that many reported. Most comprehensive sex education programs include units that teach students how to reject sexual advances they are not comfortable with, but the passion and fervor that abstinence advocates bring to their cause puts some real muscle into those teachings." [mijn nadruk] (402)
Wat een slecht argument. Dus je bent voor het idee en de praktijk van de onthouding van seks om met name jonge vrouwen te beschermen tegen de sociale druk van jonge mannen. De auteur zegt min of meer dat jonge vrouwen niet kunnen leren om nee te zeggen als jonge mannen seks willen en dat we ze daarom moeten beschermen. Ze heeft dus weinig vertrouwen in de capaciteiten van vrouwen, ziet ze teveel als slachtoffers. Stiekem zegt de auteur trouwens ook dat het vooral mannen zijn die seks willen en dat vrouwen daar niet op zitten te wachten. En eigenlijk toch ook dat jongeren geen seks moeten willen hebben.
Combineer dat met haar eerder aangeduide sympathie voor het huwelijk en je weet dat hier een conservatief denkend persoon aan het woord is die vindt dat seks binnen het huwelijk thuishoort.
Luker suggereert dat ze een eerlijke vergelijking maakt tussen de twee voornaamste standpunten in de VS over seksuele voorlichting: de conservatieve 'abstinence-only' en de liberale 'comprehensive' seksuele voorlichting. Maar haar eigen waarden en normen maken dat ze toch vooral aandacht heeft voor de conservatieve kant.
Het conservatieve idee is: als je geen seks hebt voor het huwelijk is er ook geen risico op schade of problemen. Want hoe veilig je ook vrijt, volgens de conservatieven is er altijd 'morele schade' als je dat voor het huwelijk doet. Hoe dom kun je zijn?
Je komt als lezer dus bedrogen uit als het gaat om de vraag welke keuze het beste gemaakt kan worden in de VS. De auteur doet erg haar best om geen standpunten in te nemen en hult de problemen in een dichte mist van woorden. Als ze na hoofdstuk 7 gestopt zou zijn, zou ik dat nog eniszins kunnen begrijpen, want gezien de enorme tegenstellingen in de VS is het hoe dan ook niet zo simpel om iets voor elkaar te krijgen.
Het vervelende is dan dat ze in de laatste twee hoofdstukken wel degelijk haar persoonlijke voorkeuren laat blijken. Ze neemt stiekem dus wel degelijk standpunten in en dan ook nog met heel slechte argumenten. Ze is een groot voorstander van het huwelijk, want ze is zelf ook al twintig jaar lang getrouwd. Dat niveau van argumentatie. En ze is ook voor onthouding van seks voor het huwelijk.
Geen wonder dat ze zo veel aandacht besteed aan de waarden van conservatieven. Vreemd want allerlei onderzoek heeft al lang laten zien dat het liberale standpunt — dat het beter is jongeren uitvoerig te informeren — in de praktijk veel beter uitwerkt, zeker als dat ook gecombineerd wordt met vrije toegang tot voorbehoedmiddelen en — mocht het toch fout gaan — tot morning after pill of abortus. Mensen dom houden, kinderen dom houden - zogenaamd om ze te willen 'beschermen' - heeft nog nooit iemand geholpen. Hoe negatief kun je zijn over seksualiteit en over een goede seksuele voorlichting als je aan Europa kunt zien hoeveel ellende dat bij jongeren en anderen voorkomt? Luker had iets kunnen leren van Europa. Maar nee.