Autumn WHITEFIELD-MADRANODeze Amerikaanse schrijfster heeft over dat onderwerp diepte-interviews gehouden met vrouwen uit alle lagen en kleuren van de bevolking. Dat is op zich goed, al betreft het hier wel alleen de Verenigde Staten.
Ze beschrijft in de Introduction haar ochtendroutine van opmaak. Zo'n routine hebben dus miljoenen vrouwen. Waarom doen ze dat? Om mooi en aantrekkelijk gevonden te worden, om zich op hun best te presenteren. Is dat erg? Auteurs als Wolf vinden van wel. Die wijzen erop hoe de patriarchale samenleving dat gedrag stuurt. Deze auteur betwijfelt dat. Zij wil er positief naar kijken.
Ze is erg naïef, vind ik. Het is nuanceren om een dieperliggend probleem te maskeren. Ja, het kan ook tot leuke dingen leiden — vrouwen met elkaar verbinden, en zo meer —, maar principieel zit er een hoop ellende aan. Denk aan alle 'lookism' alleen al, denk aan heel de industrie eromheen. Toch noemt ze zichzelf een feministe. Maar dat is dan 'vrije keuze' feminisme, een moderne neoliberale vorm van feminisme.
Ze gaat mee in het denken van Nancy Etcoff, een evolutionair psychologe die kritiek heeft op Naomi Wolf.
"Her 1999 book, Survival of the Prettiest, published eight years after The Beauty Myth, served as a response to Naomi Wolf’s claim that the beauty imperative was a social construct meant to curb women’s growing power in the world. Etcoff, an award-winning researcher and Harvard instructor, took a different tack, attempting to demonstrate that our conception of beauty is hardwired within us.(...) Etcoff takes pains to make clear, but we simply can’t help what our eye is drawn to."(26)
"The biological basis of beauty has, in the public mind, become fact. And why wouldn’t it? Unlike The Beauty Myth, there were ostensibly no political underpinnings to Survival of the Prettiest; this is science, people, entirely based on facts and figures, arrived at by people whose worldview is shaped around impartiality and objectivity. I mean, you can’t argue with the data, right?" [mijn nadruk] (29)
Dat is een erg simplistisch idee van wat wetenschap is. Is evolutionaire psychologie wel een wetenschap? Daar wordt door velen aan getwijfeld. Ze laat hierna zelf allerlei voorbeelden zien die die opvattingen tegenspreken. Ze komt met terechte kritiek maar relativeert dat meteen erna al.
"We wear makeup because it makes us look better. Yes, yes, “better” is subjective, and there are all sorts of arguments for a truly naked face being the most beautiful any of us can get—but, c’mon, don’t most of us look better, at least by the terms of conventional beauty, when our blemishes are concealed and our eyes more luminous? Research supports this: Women are consistently rated as more attractive by both sexes when wearing makeup, with eye makeup having the greatest impact." [mijn nadruk] (123)
Ja, en wat zegt dat dan? Dat dat de cultuur is (en dus niet de biologie). Kritische vragen ontbreken bij haar. Is dat dan ook goed, moeten we dat willen? Maar — schrijft ze dan — vrouwen zijn het gewend, veel vrouwen vinden het leuk, het kan een vorm van zelfexpressie zijn, vrouwen ontlenen er zelfvertrouwen aan, dus wat kun je dan aan bezwaren hebben? Dat is slechte argumentatie. Noem een paar leuke dingen van X en denk niet aan alle slechte dingen van X, et voilà, X is toch prima?
"Study after study has shown that women report feeling more self-confident when wearing makeup.(126)"
Nogal objectief die zelfrapportages na jarenlange indoctrinatie door de 'beauty industry' en de media. Nee, dus. Ze zegt dat verderop nota bene zelf. En waarom zou je je angsten en onzekerheden verbergen door je op te maken? Is het niet beter om de oorzaken ervan aan te pakken?
Ze doet hier ook net alsof de schoonheidsindustrie dat gedrag oppikte in plaats van het te maken. Maar maatschappelijk inzicht is haar vreemd. Zo gauw je moeilijke vragen stelt vlucht ze weer naar de biologie.
"We’re participating in a collective custom that’s written into our genes, one that signals not just our womanness but our humanness. When seen as something that has helped the species flourish, makeup, so easily accused of being for the vain, can be considered a bona fide human development along the lines of agriculture or written language—call it the Mascara Age." [mijn nadruk] (136)
Dit is totaal oppervlakkig. Alle kritiek op de evolutionaire psychologie van voorheen is ze nu vergeten en ze haalt er uit die hoek van alles bij wat haar goed uitkomt in de verdediging van dat het prima is dat vrouwen zich opmaken.
"The more established women’s equality becomes, the more the idea that makeup is something thrust on us by the looming patriarchy begins to seem outdated. Old-fashioned, second wave, stodgy. Boring. Indeed, there are plenty of numbers to support the idea that the makeup situation isn’t quite so glum."(156)
Het is wel erg optimistisch om te denken dat die gelijkheid er al is en dat de patriarchie geen rol meer speelt. Dan zit je waarschijnlijk zelf in een bevoorrechte positie of ben je wel erg goed in ontkenning van allerlei feiten. Hoeveel bedrijven / mannen eisen of verwachten 'make-up'? En zo verder.
Deze auteur is wel erg kritiekloos in haar beoordeling van wat vrouwen in haar interviews zeggen. Zou ze al ooit van sociale wenselijkheid gehoord hebben? Vraagt ze kritisch door? Het lijkt er niet op. Ze komt ook de hele tijd met haar persoonlijke ervaringen. Dat helpt helemaal niks.
Whitefield-Madrano neemt voortdurend standpunten in die elkaar fundamenteel tegenspreken. Ze is maatschappelijk behoorlijk kritiekloos en oppervlakkig. Individuele ervaringen zijn voor haar belangrijker. Wat mij betreft is ze een 'lipstick feminist' en 'choise feminist', hoeveel woorden ze ook gebruikt om daar omheen te praten.